Czas międzyzielony – teoria

Wzajemne relacje czasowe pomiędzy okresami nadawania poszczególnych sygnałów określone programem sygnalizacyjnym mają podstawowe znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu sterowanego przy pomocy sygnalizacji świetlnej. Bezpieczeństwo to uzależnione jest od właściwego doboru zestawów strumieni tworzących podstawowe fazy ruchu, odpowiedniego ustalenia grup nadzorowanych i grup kolizyjnych oraz od zapewnienia bezpiecznych przejść między fazami ruchu poprzez spełnienie warunków wymaganych dla długości czasów międzyzielonych.

Rodzaje par strumieni:

• Strumienie niekolizyjne – mogą otrzymywać sygnały zezwalające na ruch bez żadnych wzajemnych ograniczeń
• Strumienie kolizyjne o dopuszczalnym jednoczesnym zezwoleniu na ruch – powinny być sterowane tak, aby strumień podporządkowany nie miał możliwości dojazdu do punktu kolizji wcześniej niż strumień z pierwszeństwem przejazdu lub przejścia.
• Strumienie kolizyjne o niedopuszczalnym jednoczesnym zezwoleniu na ruch – powinny być sterowane tak, aby wykluczyć poruszanie się tych strumieni

Do grup par strumieni kolizyjnych o niedopuszczalnym jednoczesnym zezwoleniu na ruch zalicza się następujące pary:

• Strumień pojazdów sterowany sygnałem kierunkowym lub sygnałem dopuszczającym skręcanie w kierunku wskazanym strzałką,
  • dowolny inny strumień kolizyjny
• Dowolny strumień pojazdów sterowany sygnałem ogólnym,
  • kolidujący strumień pojazdów z wlotu innego niż przeciwny
• Dowolny strumień pieszy,
  • dowolny strumień kolizyjny, z wyjątkiem strumienia pojazdów opuszczających skrzyżowanie skręcających w lewo lub w prawo z pasa sterowanego sygnałem ogólnym
• Dowolny strumień rowerowy,
  • dowolny strumień kolizyjny, z wyjątkiem strumienia pojazdów opuszczających skrzyżowanie skręcających w lewo lub w prawo z pasa sterowanego sygnałem ogólnym, pod warunkiem lokalizacji przejazdu dla rowerzystów obok przejścia dla pieszych od wewnętrznej strony skrzyżowania,
• Dowolny strumień tramwajowy,
  • dowolny strumień kolizyjny, z wyjątkiem pary:
  • strumień tramwajowy na wprost,
  • strumień pojazdów z tego samego wlotu lub z wlotu przeciwległego:
  • skręcających w lewo – z pasa ruchu wspólnego dla kierunku na wprost i w lewo oraz
  • skręcających w prawo – z pasa ruchu wspólnego dla kierunku na wprost i w prawo.

Czasy międzyzielone przyjęte w programie sygnalizacyjnym dla wszystkich par strumieni kolizyjnych o niedopuszczalnym jednoczesnym zezwoleniu na ruch powinny być tak dobrane, aby strumień dojeżdżający osiągnął punkt kolizji dopiero po opuszczeniu go przez wszystkich uczestników ruchu ze strumienia ewakuującego się.

Ilustracja pojęć związanych z obliczaniem czasu międzyzielonego.

Ste – strumień ewakuujący się, Std – strumień dojeżdżający, Se – droga ewakuacji, Sd – droga dojazdu,

Osiągnięcie tego jest uzależnione od spełnienia następującego warunku:

gdzie:

(i,j) – dowolna para strumieni kolizyjnych,

i – strumień ewakuujący się,

j – strumień dojeżdżający,

tm (i,j) – czas międzyzielony dla par strumieni (i,j),

tm,min (i,j) – wartość minimalnego czasu międzyzielonego dla pary (i,j), czyli najmniejszy możliwy odstęp czasu od końca sygnału zezwalającego na ruch strumienia i do początku sygnału zezwalającego na ruch strumienia j wykluczający możliwość kolizji tych strumieni.

Dla wszystkich rodzajów strumieni obowiązuje następujący wzór na obliczanie minimalnych czasów międzyzielonych wyrażonych w [s]:

gdzie:

tż – czas trwania sygnału żółtego lub jego odpowiedników dla strumienia ewakuującego się i; w przypadku ewakuacji strumienia rowerzystów lub pieszych tż = 0,

te (i,j) – czas ewakuacji strumienia i poza punkt kolizji ze strumieniem j,

td (i,j) – czas dojazdu strumienia j do punktu kolizji ze strumieniem i.

Jeżeli obliczona wartość wyrażenia po prawej stronie równości jest mniejsza od zera, to należy przyjąć:

w pozostałych przypadkach należy zaokrąglić ją w górę do wartości całkowitej nie mniejszej od obliczonej. Oznacza to, że tm,min (i,j) przyjmuje wartości całkowite nie mniejsze od 0.

Według Dziennika Ustaw czas ewakuacji te (i,j) oblicza się z zależności:

gdzie:

Se (i,j) – długość drogi ewakuacji strumienia i od linii zatrzymania do punktu kolizji ze strumieniem j [m],

Lp – wartość wydłużająca drogę ewakuacji w zależności od rodzaju strumienia:

• 10 m dla strumienia pojazdów,
• 14 m dla strumienia autobusów,
• n x 13,5 m dla strumienia tramwajów, gdzie n jest liczbą wagonów w składzie
• 0 m dla strumienia pieszych i rowerzystów,

Ve (i) – prędkość ewakuacji [m/s], którą należy przyjąć:

• dla strumienia pojazdów równą prędkości dopuszczalnej na wlocie, jednak nie większą niż 14 m/s,
• dla strumienia autobusów i strumienia tramwajów równą 10 m/s,
• dla pieszych – 1,4 m/s (1,0 m/s w przypadku przejść dla niepełnosprawnych),
• dla rowerzystów – 2,8 m/s.

Natomiast czas dojazdu td (i,j) strumienia j do punktu kolizji ze strumieniem i dla strumienia pieszych i rowerzystów przyjmuje się równy 0, a dla innych strumieni oblicza ze wzoru:

1.	2.
Sd (i,j) – długość drogi dojazdu strumienia j od linii warunkowego zatrzymania do punktu kolizji ze strumieniem i [m],Vd (j) – prędkość dojazdu strumienia j, którą należy przyjąć jako równą maksymalnej dopuszczalnej prędkości tego strumienia, uwzględniając uwarunkowania miejscowe, np. dojazd po łuku, pod górę, różne rodzaje strumieni ruchu itp. w [m/s]. Przyjęcie innej prędkości dojazdu niż dopuszczalna dla danego strumienia ruchu należy każdorazowo uzasadnić w opisie technicznym projektu. Praktyka pokazuje, że w uzasadnionych sytuacjach obliczenie czasu dojazdu wykonuje się na podstawie wzoru:	Sd (i,j) – długość drogi dojazdu strumienia j od linii warunkowego zatrzymania do punktu kolizji ze strumieniem i [m],a – zakładane maksymalne przyspieszenie pojazdów strumienia dojeżdżającego: 3,5 m/s2 dla strumienia pojazdów, 2,0 m/s2 dla strumienia autobusów, 1,2 m/s2 dla strumienia tramwajów. Wzorów wyraża czas dojazdu do punktu kolizji z zerową prędkością początkową (ze startu zatrzymanego) i można go stosować w następujących przypadkach: dla strumieni pojazdów – tylko wtedy, gdy natężenie ruchu jest tak duże, że gwarantuje istnienie kolejek na początku sygnału zielonego na każdym wlocie lub gdy sygnalizacja nie pracuje w trybie skoordynowanym albo pracuje w trybie akomodacyjnym, a obliczenie dotyczy wlotu podporządkowanego, otrzymującego sygnał zielony po zgłoszeniu zapotrzebowania, dla strumieni autobusów – tylko wtedy, gdy na wydzielonym pasie ruchu, bezpośrednio przed wlotem, zlokalizowany jest przystanek, dla strumienia tramwajów – gdy przed wlotem zlokalizowany jest przystanek.

zp8497586rq